Zbliża się 100. rocznica wybuchu I wojny światowej. Z tej okazji przygotowano specjalną wystawę

RZESZÓW. W tym roku przypada 100. rocznica wybuchu „Wielkiej Wojny”, będącej jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w dziejach XX-wiecznej Europy. W ramach obchodów rocznicowych Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie przygotowała wystawę na podstawie zbiorów własnych. 

I wojna światowa trwająca w latach 1914-1918, była zbrojnym konfliktem światowym, którego ośrodek znajdował się w Europie. Wynikła ze splotu antagonizmów między mocarstwami, rywalizacji o hegemonię w Europie, wpływy na Bałkanach, podział świata kolonialnego i rynków zbytu, a także dążenia do rewizji granic ustalonych w wyniku konfliktów europejskich w XIX w. W walkach brały udział państwa ententy – Wielka Brytania, Francja, Rosja i ich sojusznicy – w tym USA. Z drugiej strony walczyły Austro-Węgry i Niemcy, wspierane przez Turcję i Bułgarię.

Pretekstem do wybuchu wojny stało się zamordowanie w Sarajewie 28 czerwca 1914 r. następcy tronu austro-węgierskiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. Miesiąc później Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, później uczyniły to Niemcy wobec Rosji i Francji; 4 sierpnia wojska niemieckie wkroczyły do neutralnej Belgii, by następnie zaatakować Francję. Tego samego dnia Wielka Brytania wypowiedziała wojnę Niemcom, a 6 sierpnia Austro-Węgry – Rosji.

Działania wojenne toczyły się na dwóch głównych frontach: zachodnim i wschodnim. W konflikcie zbrojnym udział wzięły 33 państwa. Łączne straty po obu stronach szacowane są na 37,5 mln. żołnierzy. Po raz pierwszy w historii na dużą skalę użyto broni chemicznej, nowoczesnej artylerii i łodzi podwodnych.

Pierwsza wojna światowa zmieniła mapę Europy – rozpadły się cztery mocarstwa, powstało lub odzyskało niepodległość wiele państw, w tym Polska. Wojna zrujnowała Europę i spowodowała zmniejszenie się jej roli w stosunku do innych części świata.

Przygotowana przez Bibliotekę wystawa dotyczy głównie frontu wschodniego w rejonie Galicji, m.in. obrony Twierdzy Przemyśl, czy bitwy pod Gorlicami. To właśnie obszar obecnego województwa podkarpackiego był w latach 1914-1915 areną bojów, od których zależał los nie tylko frontu wschodniego, ale też całej Europy. O wydarzeniach tych przypomina Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej, pokazujący miejsca, o które toczyły się krwawe walki, cmentarze i zapomniane mogiły. Ekspozycja prezentuje też polską literaturę pamiętnikarską dotyczącą okresu wojny. Do najważniejszych świadectw należą tu dzienniki, wspomnienia oraz relacje. Wartościowym świadectwem epoki jest opublikowana prywatna korespondencja rodziny Lejów spod Leżajska z czasu ich służby w c.k. armii oraz w niewoli rosyjskiej. Na uwagę zasługują również pocztówki z tamtego okresu, przedstawiające m.in. zniszczenia wojenne na naszym terenie (Rzeszów, Przemyśl, Dębica, Tarnobrzeg, okolice Jarosławia).

Ekspozycję można zwiedzać od 7 do 29 lipca 2014 r., w godzinach otwarcia Biblioteki przy ul. Sokoła 13.